Sosyalist Enternasyonal’in Kongresinden sonraki en önemli organı olan Konsey, 11-12 Kasım 2013 günlerinde CHP’nin ev sahipliğinde İstanbul’da toplanıyor. Bu, Konsey’in İstanbul’daki ikinci toplantısı; ilk toplantı Haziran 1991’de SHP’nin ev sahipliğinde yapılmıştı.
Bilindiği gibi bugünkü Sosyalist Enternasyonal (2. Enternasyonal) Karl Marx öncülüğünde kurulan 1. Enternasyonal’in dağılmasından sonra 1889’da Paris’te kurulmuş ve 1. Dünya Savaşı sürecindeki iç tartışmalardan dolayı uzun süre işlevsiz kalmıştı. Yeniden kuruluş ise, 2. Dünya Savaşı’ndan sonra 1951 yılında Frankfurt’ta gerçekleşti. Avrupa’dan 34 ve Avrupa dışından gelen 6 partinin katıldığı Frankfurt Kongresi’nde, “Demokratik Sosyalizmin Amaçları ve Görevleri” başlıklı bir bildiri ile Sosyalist Enternasyonal’in ilke ve hedefleri kararlaştırıldı. İlkeler; özgürlük, eşitlik, dayanışma, demokrasi ve barış olarak belirlendi. Gerçek dayanışmanın bir ülke ile sınırlı olamayacağının, uluslararası alanı da içermesi gerektiğinin de altı çizildi.
Görüldüğü gibi, Sosyalist Enternasyonal başlangıçta Avrupa ile sınırlı bir örgüttü. Ancak bu durum, 1976’da, Cenevre’de yapılan kongrede Willy Brandt’ın başkan seçilmesi ile değişmeye başladı. Almanya Başbakanı iken, Batı ile Sovyetler Birliği ve Doğu Avrupa’nın yakınlaşması için yaptığı “Ostpolitik” diye bilinen cesaretli girişimlerle tanınmış ve bu nedenle Nobel Barış Ödülü kazanmış olan Brandt, Sosyalist Enternasyonal’de büyük bir hareketlenme yarattı. “Sosyal demokrasi gelişmiş ülkelere ait bir lüks değildir” diyen Brandt, Sosyalist Enternasyonal’in kapılarını dünyaya açtı. Çoğu Latin Amerika ülkelerinden olmak üzere, onlarca sosyal demokrat, sosyalist ve ilerici parti Enternasyonal’e katıldı.
CHP’nin Üyeliği
CHP’nin Sosyalist Enternasyonal üyeliği de bu süreçte gerçekleşti. Ortanın solundan demokratik sola, sosyal demokrasiye evrilen CHP, 1976 Kurultayı’nda Sosyalist Enternasyonal’e katılma kararı aldı. CHP, 1965 seçimlerine giderken “ortanın solu, Moskova yolu” diyerek yıpratılmaya çalışıldı. Bunu yapmış olan Türkiye sağı, 1977 seçimleri sürecinde, bu kez de, CHP’nin Sosyalist Enternasyonal üyeliği ile “Sovyetler’e ve Komünizme” yöneldiğini öne sürdü. Ancak seçmen, CHP’nin yükselişini önlemeye yönelik bu çarpıtmaya iltifat etmedi ve “Bu düzen değişmelidir” diyen CHP büyük başarı elde ederek oylarını % 41,2’ye çıkarıp birinci parti oldu.
CHP’nin Sosyalist Enternasyonal ile ilişkileri 1976’dan beri sürmektedir. CHP’nin kapatıldığı 12 Eylül sonrasında Enternasyonal üyeliği SHP tarafından sürdürüldü. Son yıllarda ilişkiler daha da yoğunlaşmış durumda. Rahmetli Erdal İnönü ve Deniz Baykal’dan sonra, bugün de CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu Sosyalist Enternasyonal’in başkan yardımcıları arasındaki yerini almış bulunuyor.
Başta Willy Brandt olmak üzere Sosyalist Enternasyonal başkanları CHP’yi ve Türkiye’yi önemsediler. Çünkü onlar üç kıtanın arasında yer alan demokratik ve laik bir Türkiye’nin, bölge ve dünya barışının tesisi için önemini bilmekteler.
Willy Brandt: “Teslim Olmak Yok”
Sosyalist Enternasyonal’in kararları bağlayıcı değil. Ancak bazen yıllarca süren açık tartışmalar sonucunda kararlaştırılan politikalar, silahsızlanma, çevrenin korunması, BM’nin reforme edilmesi, yoksullukla mücadele, insan haklarının korunması ve geliştirilmesi, cinsiyet kotası, kapitalist küreselleşmenin demokratik denetim altına alınması, emekçilerin korunması vb. politikalar üye partilerce de ulusal ve uluslararası düzeyde yaşama geçirilmeye çalışılıyor.
Neo-liberalizmin, “ideolojilerin sonu”nu ilan ettiği, kapitalist küreselleşmenin dünya yüzünde var olan eşitsizlikleri daha da artırdığı bir süreçte yukarıdaki meseleleri aşmak elbette kolay değil. Ama bu görev demokratik, adaletli ve barışçıl bir dünyayı hedefleyen sola, sosyal demokratlara düşüyor. Brandt, Sosyalist Enternasyonal’in 18. Kongresi’nin açılış konuşmasında, “Bu sorunlara çözüm bulmak güç olacaktır. Önümüzdeki engel çok büyük ve bunu göğüsleyebilmek de o derece zordur. Benim deneyimlerim onu göstermiştir ki, insan teslim olmadıkça umutsuz olamaz. Teslim olmak bizi dürten ve zorlayan nedenlerle hiç bağdaşmaz” diyerek başarıya inanmanın ne kadar önemli olduğunun altını çiziyordu.
İstanbul Toplantısının Gündemi
Sosyalist Enternasyonal’in, ülkemizde ve bölgemizde birçok olumsuzluğun yaşandığı bir süreçte, CHP’nin davetiyle İstanbul’da toplanıyor olması önemlidir. Konsey çalışmaları Başkan George Papandreou, Başkan Yardımcısı Kemal Kılıçdaroğlu ve Genel Sekreter Luis Ayala’nın konuşmalarıyla başlayacak. Konsey toplantısının gündeminde yer alan konular; “Ortadoğu ve Kuzey Afrika’da Demokrasi Mücadelesinde Yaşanan Kriz ile Barış ve Güvenliği Tehdit Eden Çalışmalar” ve “Büyüme, İstihdam ve Eşitlik Öncelikli bir Ekonomi ve Yeni bir Kalkınma Ajandası için Merkez Sol Söylemin Yenilenmesi” olarak saptanmış bulunuyor. Ayrıca, Konsey’e sivil toplum örgütleri tarafından Gezi eylemleriyle ilgili bir sunum yapılacak.
*Ercan Karakaş
CHP PM Üyesi
ercan.karakas@hotmail.com