Dr., CHP Parti Okulu Eğitmeni nezihokur@yahoo.com
Politikada Yenilikler Enstitüsü (https://innovationinpolitics.eu/), demokrasiyi güçlendirmek için siyasetteki yenilikleri belirlemek, geliştirmek ve teşvik etmek amacıyla kurulmuş.
Bu amaçla, bir yenilik getirme cesaretine sahip, yaratıcı ve başarılı siyasetçileri destekliyor.
Siyaset ve toplum üzerinde olumlu etkisi olan çalışmalar için ödüller vermek, eğitim ve ağ oluşturma fırsatları yaratmak, demokratik uygulama platformları kurmak gibi programlar yürütüyor. Enstitünün, Viyana ve Berlin büroları yanında, 20 Avrupa ülkesinde temsilcilikleri var.
Politika ve yenilik
Politika ve yenilik, kulağa, bir arada düşünülemeyecek iki kavram gibi geliyor.
Türkiye’deki siyasi partilerin yıllardır değişmeyen, değiştirilemeyen liderleri, merkeziyetçi yapıları, ulaşılamayan seçilmişleri, her şeyi bilen yöneticileri ve değer verilmeyen üyeleri göz önüne alındığında normal bir tepki!
Bu şartlarda bir üye çıkıp, ortaya yeni bir fikir atınca, “yukarıdakiler”, sanki konuşan bir kedi görmüş gibi oluyorlar. Bu durumda üyeler, hala tepelerinde kırılmayan bir cam tavan olduğunu zannediyor, çaresizce bekliyor, herhangi bir yeniliğe cesaretle yaklaşamıyor.
Geçen günlerde 19 CHP Kadın Kolları İl Başkanına bir proje ile ilgili mesajlar gönderdim.
Sadece 10 kişi açtı, üç kişi cevap verdi. Doğrusu, pek şaşırmadım.
CHP’nin çözüm masaları
CHP’nin “Çözüm Masaları” çalışması, tabanın düşüncelerini duymak için atılmış iyi bir adım.
Ama orada da, yeni fikirler yukarı iletilirken üç aşamada elenip derleniyor; geriye anonim, sivrilikleri ayıklanmış, standart, bazen alakasız çözüm önerileri kalıyor.
Bir yıldan fazla devam eden Çözüm Masaları çalışmasının CHP’nin hangi politikasını, nasıl etkilemiş olduğunu merak ediyorum. Bu arada, çözüm masaları arasında bir “Partiyi Geliştirme” masasının olmaması büyük eksiklik.
Herhangi bir toplantıda parti içi sorunlar açıldığında ortamın nasıl kızıştığını bütün partililer bilir. Siyasetin kendi “işletme sistemi” gibi görülecek, parti kurma, tüzük yazma, seçim sistemleri, yönetim biçimleri, teknoloji kullanımı alanlarında birçok araştırmalar yapılıyor; yeni yaklaşımlar çıkıyor.
Bu çalışmalarda, partiler ve üniversitelerin yanında, bazı dernekler ve STK’lar da aktif rol oynuyor. Bu konuda, Politikada Yenilikler Enstitüsü yöneticilerinden Josef Lentsch’in parti kurmayı bir “start-up” gibi ele aldığı kitabını (1) ve Danimarka’nın Alternatif Partisi ve Volt Partileri (2) örneklerini sayabilirim
İmamoğlu desteği
Politikada Yenilikler Enstitüsü, amaçlarına uygun olarak, anti-demokratik uygulamalara karşı tavrını koyuyor.
Ekrem İmamoğlu hakkında verilen siyasi yasaklama kararından sonra Enstitünün web sayfasında aşağıdaki destek mesajı yayınlandı:
“Politikada Yenilikler Enstitüsü ve Avrupa Demokrasi Başkenti Girişimi, dün İstanbul Belediye Başkanı Ekrem İmamoğlu’nun cezalandırılmasını şiddetle kınayan Eurocities kuruluşuna katılıyor. Bu cezalandırma, bir muhalefet üyesine yönelik siyasi bir saldırıdır.
Sayın İmamoğlu en başından beri Avrupa Demokrasi Başkenti Girişimi’nin bir destekçisi olmuştur; bu, onun demokratik bir lider olarak güçlü kimliğinin bir başka kanıtıdır.”
Avrupa “Demokrasi Başkenti” girişimi
Enstitünün bir projesi de Avrupa şehirleri arasında, teknoloji yardımıyla halkın katılımını en çok değerlendiren bir şehri, “Demokrasi Başkenti” seçmek.
2022 yılında yapılan başvurular arasında Barselona, Braga ve Brüksel finale kaldı. Benim de katıldığım “Halk Jürisi” oylamasının sonunda, Barselona, 2023 Avrupa Demokrasi Başkenti seçildi.
Barselona’nın seçilmesinde, halkın katılımını kolaylaştıran “Decidim” programı ve şehir trafiğini düzenleyen “Superblock” programı etkili oldu.
Decidim programı birçok Avrupa şehrinde kullanılıyor. 2019 yılında “Karar ver Tekirdağ” başlığı ile Decidim programını Tekirdağ’da uygulamaya çalıştım. Fakat bazı teknolojik sorunlar ve belediyelerin ilgisizliği nedeniyle başarılı olamadı (3).
Politikada yenilik ödülleri
Enstitünün “Politikada Yenilik” ödülleri, Avrupa Konseyi üyesi olan ülkelerde, parti üyelikleri veya hükümette -düzeyleri ne olursa olsun- sonuçlara ulaşan, yaratıcı bir girişimde bulunma cesaretine sahip politikacıları takdir etmek ve desteklemek amacıyla veriliyor.
Projeler sekiz kategori altında ele alınıyor: Demokrasi, İklim koruma, Demokrasi teknolojileri, Devleti iyileştirme, Sosyal uyum, Yerel kalkınma, Eğitim ve Parti inovasyonu.
Projeler; yenilikçi olma, katılım ve sürdürülebilirlik kriterleri üzerinden puan verilerek değerlendiriliyor. Değerlendirme ön seçiciler ve halk jürisi tarafından yapılıyor.
Üç dönemdir halk jürisi olarak incelediğim projeler arasında Türkiye’den finale çıkan bir proje bile göremedim. Örneğin, amacı politikada kadınları desteklemek olan İrlanda’nın SHE Projesi 2021 yılında Demokrasi dalında birinci seçildi.
Türkiye’de benzer amaçlarla kurulmuş Kırmızı Biber (https://kirmizibiberdernegi.org.tr/), Kader (https://ka-der.org.tr/) , Ağda (https://ag-da.org/) gibi çeşitli dernekler var.
Bu arkadaşlara, mümkünse, bu yıl yarışmaya katılmalarını öneririm.
Yenilikçi projelerin kabul şartları
Projelerin kabulu için bazı kurallar var:
-Avrupa Konseyi’ne (CoE) üye bir ülkede uygulanmış olmalıdır.
-Projede siyasi destek sağlayacak en az bir seçilmiş politikacı yer almış olmalıdır.
-Kamu fonları tarafından -en azından kısmen- finanse edilmiş olmalıdır.
-Son beş yıl içinde uygulanmış veya bu zaman dilimi içinde önemli ölçüde geliştirilmiş olmalıdır.
-Avrupa Konseyi üyesi bir ülkedeki insanların yaşamları üzerinde önemli bir etkisi olmalıdır; esasenbu nedenle salt iletişim etkinlikleri, bilimsel çalışmalar ve planlama aşamasındaki projeler kabul edilmiyor.
-Proje, İnsan Hakları Evrensel Beyannamesi’nin ilkelerine bağlı kalmalıdır.
Başvuru internet üzerinden Enstitünün web sayfasındaki form doldurularak yapılıyor.
Son başvuru tarihi o yılın Kasım ayı içinde oluyor.
Sonuç
Sanırım ki Türkiye’de çoğumuz politikayı sıkıcı, durağan, hep aynı tiplerin at oynattığı, güvenilmez bir alan olarak görüyor. Oysa tam tersi, politikada demokrasiye, verimliliğe, sonuçta insanların mutluluğuna yönelik birçok yenilik ve atılım yapılabilir.
Bu konuda çekinmeden araştırmalar yapılmalı, fikirler dile getirilmeli, yenilikler desteklenmeli.
Bu amaçla, arada sırada Politikada Yenilikler Enstitüsü’nün web sitesine bakmak yararlı olabilir.
(1)J. Lentsch. Political Entrepreneurship. Springer İsviçre.2019. ISBN:978-3-030-02860-2
(2) https://www.59haber.com/volt-partileri
(3) https://www.59haber.com/belediye-baskanlarimiza-teknopolitik-bir-oneri