[huge_it_share]
AKP hükümeti her geçen gün yaptığı yeni düzenlemelerle ve uygulamalarla ülkemizde ifade özgürlüğünü kullanılmaz hale getiriyor. Gösteri yapma hakkı da aynı şekilde giderek yok ediliyor. Basın özgürlüğü ise hiçbir dönemde olmadığı kadar sınırlı hale getirildi. AKP’nin bu temel hak ve özgürlükleri yok etmeye yönelik politikaları, kültür ve sanat alanında da artarak sürüyor. Hükümetin bu alandaki baskıcı-sansürcü tutumu 2014 yılında yaygınlaşarak devam etti. AKP kendi siyasal ve kültürel değerleri ile bağdaşmadığını düşündüğü her türlü sanatsal çalışmayı engellemeye, yasaklamaya çalışmaktadır. Belgesellere, sinema filmlerine, tiyatro oyunlarına sansür uygulamaları giderek artmaktadır. AKP kendine göre tanımladığı “milli değerleri” ölçü alarak, klasikleşmiş, edebi eserlerin okunmasına dahi sansür ve yasaklar getirmektedir.
Eylül 2014’de kurulan CHP Kültür ve Sanat Platformu olarak AKP’nin sanata ve sanatçılara uyguladığı baskıları rapor haline getirip kamuoyu ile paylaştırmayı kararlaştırdık. Bu çerçevede 2014 yılına ait baskı ve sansür uygulamalarını “YAZMA! OYNAMA! KONUŞMA!” başlıklı bir rapor ile yayınlamış bulunuyoruz.
Raporda 2014 yılı içerisinde kültür ve sanata uygulanan 135 baskı ve sansür olayı yer almaktadır. Raporun bir özetini aşağıda sunuyoruz.
1) 32 kez belgesel, sinema filmi ve tiyatro oyununa sansür ve yasak uygulandı
Örneğin; 51. Uluslararası Antalya Altın Portakal Film Festivali’nde, Ulusal Belgesel Yarışması’nda gösterileceği açıklanan Reyan Tuvi’nin Gezi Direnişini konu alan “Yeryüzü Aşkın Yüzü Oluncaya Dek” adlı belgesel filmi festival yönetimi tarafından TCK’nın 125 ile 299. maddelerine aykırı ifade ve içerik ihtiva ettiği gerekçesiyle programdan çıkarıldı.
Gezi Direnişi sırasında Eskişehir’de dövülerek öldürülen Ali İsmail Korkmaz’ın doğum gününde, memleketi Hatay’da yapılan “Ali – Düşlerinde Özgür Dünya” adlı belgeselin gösterimi valilikçe yasaklandı.
Ankara’nın tek caz festivali olan ve 17.’si düzenlenen “Uluslararası Ankara Caz Festivali”ne, Başbakan Erdoğan’ın festival için destek alınmasını uygun görmediği gerekçesiyle Başbakanlık Tanıtma Fonu desteğini çekti.
Hak-İş Konfederasyonu’nun 3. Emek Kısa Film Yarışması ödül töreninde, yarışma birincisi “Fıtrat” filminin yönetmeni Suat Eroğlu, kürsüden hükümeti eleştirdiği ve filmini Soma’da ölen maden işçilerine adadığı için Başbakan Davutoğlu ve Bülent Arınç’ın sözlü eleştirisine, Hak-İş üyesi olduğu belirtilen bir kişinin yumruklu saldırısına hedef oldu.
2) 22 kez Sanat kurumlarında usulsüz görevden alma, atama ve zorla istifa olayı meydana geldi
TÜSAK yasa tasarısına karşı yasanın sakıncalarını dile getiren orkestra şefi ve besteci Prof. Dr. Rengim Gökmen Devlet Opera ve Balesi Genel Müdürlüğü görevinden alındı.
Lemi Bilgin’in görevden alınmasıyla Devlet Tiyatroları Genel Müdürlüğü’ne vekalet eden Mustafa Kurt, İstanbul Devlet Tiyatroları’nda prömiyeri gerçekleştirilen “Güneş Batarken Bile Büyük” ve “Geçtim Ama Tiyatrodan” adlı oyunların orijinal metninde “küfürlü ve erotik ifadeler” bulunduğu gerekçesiyle sansürlenmesine tepki göstererek istifa etti.
Kurt ve 12 bölge müdürü TÜSAK tasarısına ilişkin olarak “Bu, tarafımızca kabul edilemez bir anlayış ve uygulamadır” demişti.
3) 18 kez radyo, TV, gazete sansürü ve yasağı konuldu
2. Dünya Savaşı’nda Nazi işgali altındaki Polonya’da yaşayan Yahudi bir piyanistin öyküsünü anlatan ödüllü “Piyanist” filmini gösteren Gün TV’ye “şiddet” gerekçesiyle uyarı cezası verildi.
AKP’li 4 eski bakan (Zafer Çağlayan, Muammer Güler, Egemen Bağış ve Erdoğan Bayraktar) hakkında rüşvet aldıkları iddiasıyla kurulan TBMM Soruşturma Komisyonu’yla ilgili haberlere, komisyonun süresinin bittiği 27 Aralık tarihine kadar “yayın yasağı” getirildi.
4) 17 kez internet ve sosyal medya yasağı uygulandı.
Örneğin; Erdoğan ve ailesiyle ilgili 6 ses kaydı yayınlayan siteye erişim engellendi. Bu, son dönemde mahkeme kararı olmadan kapatılan üçüncü sosyal paylaşım sitesi oldu.
Today’s Zaman Genel Yayın Editör Yardımcısı Celil Sağır’ın Twitter hesabı, paylaşımlarından dolayı İstanbul 5. Sulh Ceza Mahkemesi tarafından 5651 sayılı İnternet Yasası’na aykırı bir şekilde Türkiye’den erişime engellendi.
Radikal internet sitesi yazarı Ezgi Başaran’ın İTÜ Rektörü Prof. Dr. Mehmet Karaca hakkındaki yazısı, Telekomünikasyon İletişim Başkanlığı’na (TİB) olağanüstü yetkiler veren yeni internet yasasıyla engellendi.
5) 16 kez diğer sanat dalları ve edebiyat alanında sansür ve yasaklama olayı yaşandı
İstanbul Bahçelievler Kumport Ortaokulu’nda, Aziz Nesin’in “Şimdiki Çocuklar Harika” isimli kitabını tavsiye eden 5 Türkçe öğretmeni hakkında soruşturma açıldı. Daha önce de, aynı ilçede “Semerkant ve Şeker Portakalı” kitapları soruşturma konusu olmuştu.
Kültür Bakanlığı, ünlü besteci ve piyanist Fazıl Say’ın eserlerini Cumhurbaşkanlığı Senfoni Orkestrası’nın (CSO) programından çıkarttırdı.
2000 yılından bu yana düzenlenen “Antalya Piyano Festivali” nin 15.’si festivalin kurucusu ve sanat yönetmeni Fazıl Say’sız başladı. AKP’li Antalya Büyükşehir Belediye Başkanı Menderes Türel tarafından festivalde Fazıl Say’a görev verilmedi.
6) 16 kez kültür varlıklarına ve sanat alanlarına saldırı yapıldı
Mülkiyeti Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’na bağlı Emek İnşaat A.Ş’de bulunan ve Devlet Tiyatroları’nın bünyesinde faaliyet gösteren iki tiyatro sahnesi, Akün ve Şinasi Sahneleri gizli ihaleyle otel yapılmak üzere bir özel şirkete satıldı.
Vakıflar Genel Müdürlüğü tarafından Devlet Tiyatroları Genel Müdürlüğü’ne, içinde Genel Müdürlük makamının da yer aldığı, Ulus’taki Küçük Tiyatro ile Oda Tiyatrosu’nun tahliyesi için dava açıldı.
2008 yılında onarım amacıyla boşaltılan ve 2010 İstanbul Avrupa Kültür Başkenti Ajansı’nca onarılarak açılmasının kararlaştırılmasına ve gerekli bütçenin sağlanmasına rağmen İstanbul’un en önemli sanat mekanı Atatürk Kültür Merkezi (AKM) 6 yıldır kapalı olup ve bina çürümeye terk edildi.
7) 9 olayda hükümetin, sanat ve kültür sübvansiyonları saydam ve hakkaniyetli olmadığı için tartışma konusu oldu.
Kültür ve Turizm Bakanlığı bu yıl “Edebiyat Eserlerinin Desteklenmesi Hakkında Yönetmelik” kapsamında edebiyat alanında 40 yazara 463.000 TL destek Verdi. Ancak seçici kurul ve ödenek alacak kişilerin kimler olduğu açıklanmadı.
Kültür ve Turizm Bakanlığı Sinema Destek Kurulu, AKP’nin 2011 seçimlerinde kullandığı reklam şarkısını yapan Özhan Eren’in “Çanakkale Geçilmez” filmine 1 milyon 750 bin TL’lik rekor destek kararı aldı.
Gezi Direnişi’ne katıldıkları gerekçesiyle geçen yıl Kültür ve Turizm Bakanlığı’ndan “destek yardımı” alamayan ve aralarında Dostlar Tiyatrosu, Ortaoyuncular, Tiyatro Kare ile Ankara Sanat Tiyatrosu gibi köklü tiyatroların da bulunduğu çok sayıda tiyatro, bu yıl da “destek yardımı”ndan mahrum bırakıldı. Destek alanlar arasında, kimselerin tanımadığı gruplar ve başka iş alanlarından şirketler var.
8) 5 olayda ise kültür ve sanat insanlarına cezalandırma, hedef gösterme ve sözlü saldırı gerçekleşti.
Ankara Resim Heykel Müzesi’nin salonunda, Devlet Türk Halk Müziği Korosu sanatçılarının vereceği konser öncesinde, Kültür- Sanat Sen öncülüğünde sanatçılar, TÜSAK yasa tasarısına karşı imza standı kurdular. Ancak bu stand Güzel Sanatlar Genel Müdür Yardımcısı Ömer Faruk Belviranlı’nın talimat ile kapıdaki güvenlik görevlilerince engellenmek istendi ve sanatçılar ile güvenlik görevlileri arasında arbede yaşandı.
Başbakan Erdoğan bir kompozisyon yarışmasının ödül töreninde, Gezi Direnişi’nin yıldönümüyle ilgili olarak hazırlanan bir videoda görüşlerini sunan sanatçılar hakkında “Artist müsveddeleri yeni ölümler yaşansın diye isyan çağrıları yapıyorlar” dedi.
Özet olarak, 2014 yılı boyunca, toplam 135 olayda AKP hükümeti tarafından doğrudan kültür ve sanata yönelik yasaklama, baskı ve sansür uygulanmıştır.
*Ercan Karakaş,
CHP Genel Başkan Yardımcısı,
ercan.karakas@hotmail.com