İlk gün yapılan genel başkanlık seçimine toplam 1253 delege katıldı (katılım %99), 1237 delegenin oyu geçerli (%99), 16 oy ise geçersiz (%1,3) sayıldı.
Ertesi gün yapılan PM seçimlerine ise toplam 1230 delege katıldı (katılım %97), 1070 delegenin oyu geçerli (%87), 160 oy ise geçersiz (%13) sayıldı. PM seçimlerinde geçersiz oyun fazla çıkmasının nedeni PM aday sayısının aşırı yüksek olması, delegelerin oy pusulasına hakim olmakta zorlanması, min 47 mak 52 kişiyi işaretlemekte zorlanmaları nedeniyledir. Hatta MYK, PM ve milletvekillerinin bulundukları 1-2-3-4 nolu sandıklarda geçersiz oy oranı, genel ortalamadan bile daha yüksek gerçekleşmesi (%20 geçersiz) oy vermenin çok da kolay olmadığını göstermektedir.
Tablo-1: 2012-2018 Kurultay Verileri
| Kurultaylar | 34. Olağan Kurultay | 18. Olağanüstü Kurultay | 35. Olağan Kurultay | 36. Olağan Kurultay |
| Tarih | 17.Tem.12 | 05.Eyl.14 | 16.Oca.16 | 3.Şbt.18 |
| GB Aday Sayısı | 1 | 2 | 1 | 2 |
| Kayıtlı Delege Sayısı | 1282 | 1218 | 1275 | 1266 |
| GB Katılım | 1164 | 1181 | 1238 | 1253 |
| GB Katılım % | 90,8% | 97,0% | 97,1% | 99,0% |
| GB Geçerli Oy Sayısı | 1164 | 1155 | 990 | 1237 |
| GB Geçerli Oy % | 100% | 98% | 80% | 99% |
| GB Geçersiz Oylar | 0 | 26 | 248 | 16 |
| GB Geçersiz Oylar | 0,0% | 2,2% | 20,0% | 1,3% |
| PM’ ye seçilecek Aday Sayısı | 60 | 60 | 60 | 60 |
| PM Üyesi Aday Sayısı | 434 | 474 | 462 | 482 |
| PM Katılım | 1230 | 1121 | 1228 | 1230 |
| PM Katılım % | 95,9% | 92,0% | 96,3% | 97,2% |
| PM Geçersiz Oylar | 149 | 145 | 151 | 160 |
| PM Geçersiz Oylar | 12,1% | 12,9% | 12,3% | 13,0% |
- Genel Başkanlık Seçimi
Kemal Kılıçdaroğlu’nun genel başkan seçildiği 33. Olağan Kurultay’dan beri (22 Mayıs 2010), CHP yedi kurultay yapmış, bunlardan iki tanesi 16-17. olağanüstü kurultayları, tüzük değişikliği, diğer beş tanesi ise; genel başkan ve PM seçimi için gerçekleşmiştir. Bu beş genel başkan seçimli kurultaylarından sadece iki tanesinde Kılıçdaroğlu’nun karşısına aday çıkmış olup, bu tek isim ise Muharrem İnce’dir. Mustafa Balbay, Ömer Eminağaoğlu, Ümit Kocasakal gibi kişiler aday olmak girişiminde bulundularsa da delegenin %10’nunun imzasını alamadıkları için aday gösterilememişlerdir.
22 Mayıs 2010 tarihinden itibaren Kemal Kılıçdaroğlu 1246 (2010),1111 (2012),994 (2014),1100 (2016),1081 (2018) delegenin imzası ile aday gösterilirken, M. İnce 177 (2014), 165 (2008) delegenin imzası ile aday gösterilmiştir. Burada dikkat çekici olan Kılıçdaroğlu tek aday iken bile delegenin tamamına yakının imzası ile aday gösterilmesidir. Yani tüzükteki %10 delege imzası kuralı olduğu halde delegenin tamamına yakınının imzası ile aday gösterilmesi, başka adaylara fırsat verilmek istenmediği izlenimi yaratmaktadır.
2014 ve 2018 kurultaylarına detaylı baktığımızda, M. İnce 2014 kurultayına göre (415-447) 32 oy daha fazla almış görünse de, yüzde olarak artışı %2’dir (Grafik-1). Burada en önemli sonuç M. İnce’nin oylarının dağılımına bakıldığında; genel başkan değişim talebinin belli bir bölge değil, yönetim kademesi dahil yurt geneline yayılmış olmasıdır.
Grafik-1: K. Kılıçdaroğlu- M. İnce Karşılaştırması
Grafik-2: 36. Olağan Kurultay K. Kılıçdaroğlu- M. İnce Karşılaştırması – Sandıklara göre
Grafik-3: 18. Olağanüstü Kurultay- 2014, K. Kılıçdaroğlu- M. İnce Karşılaştırması – Sandıklara göre
Not: 2018 kurultayında 25, 2014 kurultayında 24 sandıkta delegeler oy kullanmıştır. Bu nedenle bire bir karşılaştırma yapılamamıştır.
- Bu 2 ve 3 nolu grafikte görülen en önemli değişim; M. İnce’nin MYK, PM, milletvekilleri gibi doğal delegelerin bulunduğu 1,2,3,4 no’lu sandıklardan 2014 kurultayına göre daha yüksek oy almasıdır. (31 oydan 54 oya ( %16’dan %27’ye) yükselmiş.)
- 2014 ve 2018 kurultayında da İstanbul delegeleri 13-14-15 no’lu sandıklarda oy kullanmıştı. 2014’de bu sandıklardaki M. İnce’nin aldığı oy oy toplamı 67 iken, 2018’de bu sayı 33’e düştü ve yarı yarıya azaldı.
- Ankara delegelerinin oy kullandığı 5-6 no’lu sandıklarda ise M. İnce’nin aldığı oy bu kurultayda 36, 2014’de ise 35 olarak gerçekleşti.
Bu tespitler ve genel oy dağılımına bakıldığında M. İnce’nin; parti yönetimi düzeyinde oyunu arttırması, Ankara genelinde oyunu muhafaza etmesi ve İstanbul nezdinde özel olarak oyunun önemli oranda azalmış olmasına rağmen, ülke genelinde hemen her bölgede bir oy artışı yakalaması, parti nezdinde aday değişimi talebinin net olarak ortaya çıktığı şeklinde yorumlanabilir.
- Parti Meclisi Üyelerinin Seçimi
52 kişilik parti meclisi seçimi için özellikle son kurultaylarda parti meclisine aday olanların sayısının yüksekliği ve nedeni tartışılmakta iken; 36. Kurultay da son dört kurultaya göre en yüksek sayıda (482 kişi- 10 katı) PM adayı çıkmıştır (Tablo-1). PM seçimleri ile ilgili bazı bulgular aşağıdaki gibidir.
- PM seçiminde en çok oy alan aday 692 oy (delegelerin %65’i), en düşük oy alan aday ise 344 oy (delegelerin %32’si) almıştır.
- PM seçimlerinde kazanan 52 adayın oy ortalaması 466 oydur (delegenin %44’ü). Burada delegenin %44’ünün ortalama oyu ise seçilen parti meclis üyelerinin, delegelerin salt çoğunluğunun bile oyunu alamamış olması, PM üyelerinin delegeler tarafından güçlü desteklenmediği ve tabanın sesinin parti yönetimine yeterli oranda yansımadığı izlenimi yaratmaktadır.
- PM’ne aday 327 (%68) kişinin 100 oydan daha düşük, 72 kişinin (%15) 100-200 arası, 25 kişinin (%5) 201-300 arası, oy aldığı görülmektedir. Bu oranlardan da görüldüğü gibi adayların tanınmak, parti yönetimine yakın olarak kararlara katılmak, PM üyeliğini yükselmek için geçiş noktası olarak görmesi gibi nedenlerle PM üyeliği adaylığı değerli görülmektedir
- Bu kurultay’da ilk defa ‘gelecek icin biz’ adı altında İlhan Cihaner, Selin Sayek Böke, Orhan Sarıbal, N. Nefi Kara, Ali Şeker bir manifesto yayınlamış ve ekibine destek istemiştir. S. Sayek Böke 687 (en yüksek 2. oy), O. Sarıbal 592, Ali Şeker 375 oy ile PM’ne seçilmiş, İ. Cihaner 344, N. Nefi Kara 290 oy ile seçilememiştir. Grup üyelerinin farklı oy sayılarına bakıldığında, delege davranışının “gruba oy verme” şeklinde gerçekleşmediği söylenebilir.*Filiz AYDIN KOÇ
Seçim Analisti
filizaydinkoc@gmail.com